Մեր Աշխատանքները
Ստորև ներկայացված են մեր ընթացիկ նախաձեռնությունները
Ցեղասպանության և մարդու իրավունքների համալսարանական ծրագիր
Բանավոր պատմություն և արխիվներ
ԱՐՑԱԽՅԱՆ ԵՐԿՐՈՐԴ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ԲԱՆԱՎՈՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԻԾ
Երկխոսություն հաշտեցման համար
Առաջընթացային նախագծեր
Գիտաժողովներ
Արցախյան երկրորդ պատերազմի բանավոր պատմության նախագիծ
«Հայաստանի Զորյան ինստիտուտ» հետազոտությունների եւ զարգացման միջազգային հիմնադրամը 2020 թվականի արցախյան պատերազմից հետո նախաձեռնել է <<Արցախյան երկրորդ պատերազմի բանավոր պատմության նախագիծը», որի շրջանակներում տեսաձայանգրվող հարցազրույցներ է իրականացնում պատերազմի մասնակիցների, վերապրողների, ականատեսների հետ։
Բանավոր պատմությունը կարեւոր նշանակություն ունի հասկանալու համար, թե անհատները եւ համայնքները անհատապես եւ հավաքական առումով ինչ ազդեցություն ունեն պատմությունա ստեղծող գործոնների եւ ուժերի վրա, ինչպես նաեւ պահպանելու համար սկզբնաղբյուրային նշանակություն ունեցող հուշերն ու վերլուծությունները։ Բանավոր պատմության ստեղծումը խիստ անհրաժեշտ է պահպանելու համար այն մարդկանց պատմություններն, ովքեր անցել են մարդկության ամենաողբերգական փորձառությունների միջով։
Զորյան ինստիտուտը հետպատերազմյան շրջանում բանավոր պատմության ստեղծման հսկայական փորձ ունի։ Զորյան ինստիտուտի՝ Հայոց ցեղասպանության բանավոր պատմության հավաքածուն Հայոց ցեղասպանության վերապրողների ամենամեծ տեսաձայանգրված հավաքածուն է՝ մոտավորապես երեք հազար ժամ տեւողությմբ ավելի քան յոթ հարյուր տեսաձայանգրված հարցազրույց։ Այն ինստիտուտի ամենավաղ շրջանի եւ ամենակարեւոր նախագծերից մեկն է, որը մինչ օրս մեծապես հետաքրքրում է ինչպես վերապրողների ընտանիքի անդամներին, այնպես էլ գիտնականներին, հետազոտողներին, ուսանողներին, կինոգործիչներին։
1990 թվականին Զորյան ինստիտուտը տեսաձայանգրությամբ հարցազրույցներ է իրականացրել նաեւ 1988 թվականին Սումգայիթում հայերի դեմ իրագործված կոտորածների 45 վերապրողի եւ ականատեսի հետ, որորնք հետագայում հրատարակվել են <<Սումգայիթի ողբերգությունը» գրքում, որը մանրամասներ է ներկայացնում ինչպես հարձակումների, այնպես էլ վերապրողների տեսածի եւ ապրումների վերաբերյալ։
Արցախյան երկրորդ պատերազմի բանավոր պատմության շրջանակներում կատարվող հարցազրույցները ծառայելու են որպես հետազոտական նյութեր ուսանողների, հետազոտողների եւ խնդրով հետաքրքրված կազմակերպությունների համար։ Ի լրումն վկայությունների արխիվ ստեղծելուն՝ Հայաստանի Զորյան ինստիտուտը հուսով է նաեւ Արցախյան երկրորդ պատերազմի բանավոր պատմության նախագծի միջոցով ավելի համապարփակ պատկերացում կազմել այն իրադարձությունների, ավերածությունների եւ հոգեցնցման վերաբերյալ, ինչի միջով ստիպված էին անցնել պատերազմի վերապրողները՝ մարդասիրական աջակցության տրամադրման համար օգտակար տեղեկատվություն հավաքագրելու եւ տրամադրելու նպատակով։
Հայաստանի Զորյան ինստիտուտը նպատակն է իրականացնել առնվազն 100 հարցազրույց։ Այս նպատակին հասնելու համար մեզ անհրաժեշտ է նաեւ աշխարահասփյուռ հայության եւ մեր հովանավորների աջակցությունը։ Յուրաքանչյուր հարցազրույցի նկարահանման համար անհրաժեշտ է մոտավորապես 350 ԱՄՆ դոլար՝ տեսաձայանգրող սարքավորման եւ լույսերի վարձակալության, հարցազրույցավարների վարձատրության եւ տրասնպորտի ծախսերը հոգալու համար։ Այս վկայությունների ժամանակին հավաքագրումն անհրաժեշտ է նախագծի նպատակների իրագործման համար։
Ցեղասպանության և մարդու իրավունքների համալսարանական ծրագիր
Համաշխարհային ճանաչում ունեցող՝ համեմատական ցեղասպանության և մարդու իրավունքների դասընթաց, որը դասավանդվում է աշխարհի առաջատար մասնագետների կողմից։
«ՑՄԻՀԾ-ն պատմության և հաշտեցման վերաբերյալ երկխոսություններ ստեղծող ուսուցման մոդել է, ինչպես նաև ստեղծում է հավատարիմ, իրազեկված քաղաքացիների և գիտնականների ցանց ամբողջ աշխարհում»։ – Ջոյս Ապսել
«Ես երբեք, այսքան շատ բան չեմ սովորել, նման կարճ ժամանակահատվածում և որ ավելի կարևոր է, չէի եղել այսքան ոգեշնչված գործողություն կատարել, հիմնվելով իմ ստացած կրթության վրա» – ՑՄԻՀԾ շրջանավարտ
Ցեղասպանության և մարդու իրավունքների համալսարանային ծրագիրը (ՑՄԻՀԾ-ն) ուժեղացված, ավարտական մակարդակի դասընթաց է, որի նպատակն է բացահայտել մարդու իրավունքների կոպտագույն խաղտումների և ցեղասպանության կանխարգելման հետ կապված հիմնարար հարցեր։
Մենք ուրախ ենք հայտարարել, որ ցեղասպանության և մարդու իրավունքների միջազգային ուսումնասիրության համալսարանը (Զորյան համալսարանի բաժանմունքը) 2021 թվականին, օգոստոսի 2-ից 13-ը կանցկացնի իր ծրագիրը առցանց։
Դիմել մինչ 2021 թվականի մայիսի 31-ը։
ՑՄԻՀԾ առցանց 2021: Հաճախ տրվող հարցեր
Դասերի արժեքը։ 200 ԱՄՆ դոլար։
Ծրագիրը լինելու է ամեն օր, երկուշաբթիից ուրբաթ, առավոտյան ժամը 9:30-ից մինչ 16:00-ը ԱՍԺ (Արևելյան ստանդարտ ժամանակով), դասընթացի ընթացքում, մասնակիցները կունենան մեկ ժամյա ընդմիջում։ Զորյանի համալսարանը ընտրել է դասընթացի անցկացման այս ժամերը, որպեսզի լավագույն կերպով հարմարվի տարբեր ժամային գոտիներին։
Ըստ 2021 թվականի համար նախատեսված, դասընթացի անցկացման ձևաչափի, այս տարի Զորյանի համալսարանը անկարող է կրթաթոշակներ տրամադրել, կամ հնարավորություն ընձեռնել ուսանողներին, մասնակցել ծրագրին վարկով։
ՑՄԻՀԾ-ն կազմված է ավարտական մակարադակի, սեմինարային ոճի ուսուցման ձևով։ Ընդունված ուսանողներից ակնկալվում է դասերին լինել աշխույժ, տեսանելի լինել էկրանների վրա և ակտիվորեն մասնակցել քննարկումներին։
Բեկումնային նախագծեր
Մշտական ժողովրդական տրիբունալը
Ֆրանսիայի օրենքը ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող և Զորյան ինստիտուտին հակազդելու մասին
CMHR-Կանադայի Մարդու իրավունքների թանգարան
ՄԻԵԴ-Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան
Մշտական ժողովրդական տրիբունալը
Ֆրանսիայի օրենքը ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող և Զորյան ինստիտուտին հակազդելու մասին
CMHR-Կանադայի Մարդու իրավունքների թանգարան
ՄԻԵԴ-Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան
Զորյանի ինստիտուտն առանցքային դեր է խաղացել Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի գործում, որը տեղի է ունեցել Ստրասբուրգի Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում, Ֆրանսիա:
Գերմանիայի Բունդեսթագը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը
Ստեղծել ընդհանուր գիտելիքների տախտակամած
Հրապարակումներ թուրքերեն լեզվով
Զորյանի ինստիտուտն առանցքային դեր է խաղացել Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի գործում, որը տեղի է ունեցել Ստրասբուրգի Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում, Ֆրանսիա:
Գերմանիայի Բունդեսթագը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը
Ստեղծել ընդհանուր գիտելիքների տախտակամած
Հրապարակումներ թուրքերեն լեզվով
Ցեղասպանության և մարդու իրավունքների ուսումնասիրության միջազգային համալսարան։ Ամառ, 2020:
280-ից ավել գրախոսված հոդվածներ։
110-ից ավել գիտնականներ Ցեղասպանության և մարդու իրավունքների վերբինարների շարան
ներդրում են ունեցել «Ցեղասպանության ուսումնասիրության միջազգային ամսագրի» հրատարակման գործընթացում։
Մինչ օրս ՑՄՀԻԾ-ն (Ցեղասպանության և մարդու իրավունքների համալսարանային ծրագիրը) տվել է 400-ից ավել շրջանավարտ, մոտ 47 երկրից։
Կիմ, ՑՄԻՀԾ շրջանավարտ։
«Ինձ համար հիանալի փորձ էր Տորոնտո մեկնելը և հանդիպել մարդկանց, ովքեր ժամանել էին ամբողջ աշխարհից։ Կարծում եմ, որ ցեղասպանությունը օգտակար հիմք է վերջին տարիների նորությունները դիտելու համար, որքան էլ որ դրանք հին լինեն: Հասկանալով «ապամարդկայնացման» իմաստը և դրան զուգահեռ հասկանալով այլ կարևոր տերմիններ, դուք այլևս չէք կարող աշխարհը առաջվա պես ընկալել»։
Ֆիլբերտ, ՑՄԻՀԾ շրջանավարտ։
«Ես պատկանում էի 2008 թվականին ընդունված թիմին, միառժամանակ ես աշխատում էի որպես դասախոս և հետազոտող Ռուանդայի համալսարանում։ ՑՄԻՀԾ-ն ինձ ոգեշնչեց շարունակել իմ կրթությունը և ուսումնասիրությունները ցեղասպանությունների ոլորտում։ Այժմ ես դասավանդում եմ «ցեղասպանության համեմատական պատմություն» առարկան և հույս ունեմ վերադառնալ Տորոնտո, արդեն որպես ՑՄԻՀԾ-ի դասախոս»։
Ջոյս Ապսել, դասընթացի տնօրեն
«Ինձ համար ՑՄԻՀԾ-ն ամենահետաքրքիր կրթական նախաձեռնություններից մեկն է, որին ես մասնակից եմ եղել։ Կրթելը դա արտոնություն է: Կրթել այսպիսի հիանալի ուսանողների, ամեն ամառ մեր համալսարանում և ներգրավել այս բոլոր մասնագետներին, իսկապես անսովոր է և միշտ հանդիսանում է իմ տարվա այցեքարտը»։
Հաշտության երկխոսություն
Զորյանի ինստիտուտը մարդու Ունիվերսալ իրավունքների ոլորտում իր ընթացիկ հետազոտությունների և հրապարակումների միջոցով ձգտում է համալրել ռեսուրսների և կրթական նյութերի լողավազանը, որոնք օգնում են հակամարտության մեջ գտնվող մարդկանց միջև երկխոսություն հաստատել: Այսօրվա դրությամբ ինստիտուտի գործունեությունը կենտրոնացած է հետևյալի վրա:
Կանադայի բնիկ ժողովուրդները-Կանադայի ճշմարտության հաստատման եւ հաշտեցման հանձնաժողով
Որպես կանադական ինստիտուտ, որը նվիրված է Ցեղասպանության ավերիչ կրկնության կանխարգելման ուսումնասիրությանը, Զորյանի ինստիտուտը բարձրացնում է իրազեկությունը, որպեսզի օգնի երաշխավորել, որ նախկին անարդարությունները կանադացիներին ավելի շատ չեն կիսում: Հետազոտելով Կանադայի բնիկ բնակչության նկատմամբ չարաշահումները իրավական, քաղաքական, մշակութային եւ սոցիալական տեսանկյուններից, Զորյանի ինստիտուտը ձգտում է առաջ մղել հաշտեցման երկխոսությունը:
Ճշմարտության եւ հաշտեցման հանձնաժողովի պաշտոնական հաշվետվությունում ճանաչվում է, որ:
Առանց ճշմարտության, արդարության եւ բուժման չի կարող լինել իսկական հաշտեցման. Հաշտեցումը ոչ թե “Կանադայի անցյալի տխուր գլխի փակումը” է, այլ ճշմարտության եւ արդարության մեջ ստեղծված հաշտեցման նոր բուժիչ ուղիների բացահայտումը:
Թուրք-հայկական երկխոսություն
Հայոց ցեղասպանությունը, չնայած բոլոր ապացույցներին եւ տարբեր լեզուներով, այդ թվում ‘ թուրքերեն, մինչ օրս չի ճանաչվել Թուրքիայի կառավարության կողմից: 2016 թվականին Գերմանիայի Բունդեսթագը նույնպես ճանաչել և հաստատել Է Գերմանիայի մասնակցությունն ու մասնակցությունը Օսմանյան Թուրքիայի կողմից Անատոլիայում հայերի և քրիստոնյա բնակչության դեմ իրականացված ցեղասպանության հանցագործությանը: Սակայն Թուրքիան շարունակում է ժխտել Հայոց ցեղասպանության եւ դրանում Օսմանյան Թուրքիայի դերի հետ կապված փաստերի անհերքելիությունը ։
Պատմական փաստերի այս ժխտումը հանգեցրել է հայերի եւ թուրքերի միջեւ ավելի քան հարյուրամյա լարվածության ։ Զորյանի ինստիտուտը ջանում է հաշտեցնել այս տարբերությունը, մշակելով պատմագրության վրա այն ժամանակաշրջանի հիման վրա, Ընդհանուր համակցության գիտելիքների, այդ թվում մի շարք նախաձեռնությունների գիտաժողովների, դասընթացների, հրապարակումների և բաց նամակների համար խրախուսման երկխոսության.
Բանավոր պատմություն եւ արխիվացում
Զորյանի համալսարանը տնօրինում է մեծ քանակությամբ արխիվային նյութեր և տեղեկանքներ որոնք ներառում են մենագրություններ, պարբերականներ, միկրոֆիլմեր, նկարներ, հուշագրություններ, անձնական նամակագրություններ, պաշտոնական փաստաթղթեր և այլն։
Բանավոր պատմություն
Հայոց ցեղասպանության բանավոր պատմության հավաքածուի ստեղծումը
Զորյան ինստիտուտի ամենավաղ եւ ընդգրկուն նախագծերից մեկն է, որի շուրջ
աշխատանքներն սկսվեցին դեռեւս 1983 թվականին, երբ ակնհայտ դարձավ, որ
Ցեղասպանության վերապրածների շարքերը օրեցօր նոսրանում են։ Հավաքածուն
ներառում է Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների հետ անցկացված ավելի
քան յոթ հարյուր տեսաձայանգրված հարցազրույց, որը Հայոց
ցեղասպանությանը վերաբերող մինչ օրս ստեղծված ամենամեծ
տեսաձայնագրված հավաքածուն է։ Հարցազրույցները բացահայտում են ոչ միայն
կարեւոր մանրամասներ Ցեղասպանության վերաբերյալ, այլեւ ներկայացնում
հայ ժողովրդի կյանքը մինչեւ Ցեղասպանություն։
2016-ին Զորյան ինստիտուտը մեկնարկեց «Սիրիահայ փախստականների
բանավոր պատմության» նախագիծը, որը հնարավորություն ընձեռեց նոր
սերնդին առնչակից դառնալ պատմությանը, հասկանալ եւ մեկնաբանել այն՝
հայկական մշակույթի վերաբերյալ մանրամասներ հաղորդելով պատերազմի
առաջնագծում կռվողների եւ տեղահանվածների շուրթերով։ Այս հավաքածուի
հիմնանպատակն է 21-րդ դարում երկխոսության միջոցով սահմանել եւ
վերակառուցել հայկական մշակույթն ու հիշողությունը։
Գիտաժողովներ
Մեր ամենամյա գիտաժողովների հիմնանպատակն է բարձրացնել հասարակության իրազեկվածությունը, ազդել հասարակության և քաղաքական գործիչների կարծիքների վրա՝ ընթացիկ տնտեսական և քաղաքական խնդիրների վերաբերյալ։ Օգտագործելով գիտական բարձրագույն չափանիշները, Զորյանի համալսարանը ձգտում է վերանայել կենսական նշանակություն ունեցող բազում խնդիրներ, ընդգծելով հակասական հարցերը և խրախուսելով գաղափարների, աղբյուրների և փոխըմբռնման նոր ուղիներ։ Մենք ներկայացնում ենք մեր թեմաները համեմատական և միջառարկայական տարբեր ձևաչափերով, այս ամենին զուգահեռ, բանախոսները ներկայացնում են առարկաների լայն շրջանակներ, հագեցված տարբեր տեսակետներով և ձեռք բերված հարուստ փորձով։ Մասնագետների ցանկին են պատկանում պատմաբանները, հասարակագետները, իրավունքի տեսաբանները, քաղաքական գործիչները և լրագրողները։
